Pracodawca niezależnie od rodzaju stanowiska i wykonywanej pracy powinien zadbać o to, aby praca przebiegała zgodnie z zasadami BHP. Mowa tu o zapewnieniu pracownikowi godnych warunków pracy oraz odpowiedniej ilości przerw.
Regulację zagadnień dotyczących pracy przy komputerze oraz przysługujących w tym przypadku przerw zawiera ustawa Kodeks pracy. Przepisy stanowią o kilku rodzajach takich przerw. Ponadto, w związku z wejściem w życie dyrektyw unijnych od kwietnia zeszłego roku, zaczęły obowiązywać nowe reguły. Jednak obejmują one tylko niektórych pracowników.
Zasady przerw w pracy
Zawarte w Kodeksie pracy przepisy dotyczące przerw w pracy obligują pracodawcę do tego, aby informował pracownika o zasadach należnych mu od dnia rozpoczęcia pracy przerw. Powinien to zrobić w ciągu 7 dni od pierwszego dnia pracy pracownika.
Jeśli dobowy czas pracy wynosi 6 lub więcej godzin, pracownik ma prawo do 15 minut przerwy, które wliczane są w czas pracy.
Zmiana Kodeksu pracy zakłada wprowadzenie dwóch dodatkowych przerw również wliczanych w czas pracy.
Co z tymi, którzy pracują więcej niż 9 godzin?
Dla takich osób Kodeks Pracy przewiduje nawet dwie 15-minutowe przerwy. Natomiast w przypadku 16 godzin pracownik ma prawo aż do 3 przerw 15-minutowych.
Pracownik na pełnym i niepełnym etacie oraz spełniający warunek przepracowania odpowiedniej liczby godzin w ciągu doby
Pracownik świadczący pracę na pełny oraz niepełny etat, jak również pracownik, który przepracował już wymaganą ilość godzin, ma prawo do przerwy, z której nie może zrezygnować. Warunkiem jest tu jednak praca w nieprzerwanym systemie pracy.
Przerwy w pracy – rodzaje
Paragraf 7 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe uprawnia pracownika do 5 minut przerwy. Przerwa ta jest również wliczana w czas pracy. Pracownik ma do niej prawo po każdej kolejnej godzinie pracy, zwłaszcza w przypadku gdy jego praca ogranicza się wyłącznie do spędzania czasu przy komputerze i w niezmiennej pozycji – siedzącej, jeśli trwa ona nieprzerwanie. Przerwy te mają na celu dbałość o komfort pracy osoby zatrudnionej na takim stanowisku. Łączenie kilku rodzajów przerw nie wchodzi w grę.
Przerwa „lunchowa”
Przerwa na lunch jest nieodpłatna i wynosi ok 60 minut. Jej wprowadzenie zależne jest od stanowiska pracy zajmowanego przez danego pracownika. Nie zmusza ona jednak pracownika do rezygnacji z przysługującej mu 15 – minutowej przerwy. Tym bardziej, że jest ona obowiązkowa. Przerwa „lunchowa” nie jest ujmowana w godzinach dnia lub tygodnia. Pracownik z przysługującej mu przerwy korzysta według swoich potrzeb. Ponadto, każdy szef może tworzyć miejsca pracy, które będą służyć za benefit dla pracownika. To świetna forma motywacji dla pracownika do jeszcze bardziej efektywnej pracy i wkładania w nią większego wysiłku
Przerwy dla pracownika młodocianego
Jeżeli pracownik młodociany przepracował w ciągu dnia 4.5 godziny, wówczas ma prawo do jednej przerwy nieprzekraczającej 30 minut. Co ważne, przerwa ta nie jest obowiązkowa, więc pracownik ma prawo do rezygnacji z niej. Jeżeli obowiązki zawodowe osoby młodocianej wiążą się z pracą w mikroklimacie gorącym, a temperatura w miejscu pracy jest wyższa niż 26 stopni, wówczas ma on prawo do 10 minut przerwy po każdych, kolejnych 50 minutach wykonywania pracy. Należy jednak pamiętać, że aby mieć prawo do takiej przerwy, należy przepracować 3 godziny całego wymiaru czasu pracy
Przerwy dla osoby niepełnosprawnej
Osoba niepełnosprawna jest objęta przywilejami, o których mowa w art. 17 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Mowa tu m.in. o prawie do dodatkowej 15-minutowej przerwy, którą pracownik może wykorzystać na odpoczynek lub zadbanie o zdrowie.
W kwietniu 2021 roku został wprowadzony projekt ustawy zapewniający dodatkowe udogodnienia dla pracownika z niepełnosprawnością. Udogodnienia te związane są nie tylko z kwestią finansową, jak również zatrudniania asystenta do pomocy przy wykonywaniu codziennych czynności oraz prawa do zachowania miejsca pracy iopieki medycznej, a także rehabilitacyjnej
Przerwa dla matki karmiącej
Matkom karmiącym przysługuje prawo do przerwy na karmienie. Natomiast, jeśli czas pracy wynosi od 4 do godzin – przysługuje prawo do jednej 30/40 – minutowej przerwy. W zależności od tego, czy ma jedno dziecko, czy więcej. To samo dotyczy kobiet, których czas pracy wynosi więcej, niż 6 godzin. Z kolei, jeżeli czas pracy wynosi poniżej 4 godzin, wówczas prawo to nie obowiązuje.
Przerwy w przypadku wykonywania ciężkiej i monotonnej pracy
Jeżeli praca jest zbyt monotonna, wówczas pracodawca może zmniejszyć podstawowy czas pracy poprzez ograniczenie jego wymiaru na dobę bądź też wprowadzenie prawa do dodatkowej nieodpłatnej przerwy, które wliczane są w czas pracy pracownika.
Autor: Anna Marciszewicz
Fot. Canva
