Sprawdź, czy Twój partner jest toksyczną osobą. Jak chronić się przed „toksykiem”?

Toksyczna osoba potrafi zatruć życie w każdym związku. Czym charakteryzują się tacy partnerzy? Jak chronić się przed toksycznym zachowaniem najbliższej osoby?

Krótko mówiąc, \\\”toksyk\\\” to osoba przejawiająca takie zachowania, jak: manipulacja, nadmierna kontrola, agresja werbalna lub emocjonalna, krytyka, zazdrość czy negatywne podejście do życia. Takie zachowania w stosunku do drugiej osoby mogą prowadzić do napięć, stresu, obniżonego poczucia własnej wartości czy trudności w relacjach interpersonalnych.

Ostatnio pojawia się coraz więcej artykułów poświęconych tematyce toksyczności w relacjach. Jednak pomimo tego, że bardzo dużo mówi się o toksycznym – destrukcyjnym zachowaniu, wiele osób nadal nie potrafi go właściwie odczytywać. Toksyczna osoba bardzo często charakteryzuje się brakiem empatii i wyczucia, a manipulacja to jej drugie imię. Manipulator często czuje wyższość nad innymi, stosuje szantaż emocjonalny, bardzo często wywołuje u potencjalnej ofiary poczucie winy, gra na emocjach.

Zazwyczaj mówi się o toksyczności w kontekście mężczyzn. Słyszymy najczęściej \\\”on jest toksyczny, mój partner to toksyk\\\”. Jednak toksyczność nie odnosi się tylko do płci męskiej. Toksyczne mogą być również kobiety. Ja zamierzam skupić się na toksyczności w relacjach partnerskich. Dlatego, że pojawia się coraz więcej par, które nieświadomie żyją w toksycznych relacjach, ponieważ związek z manipulantem zawsze rujnuje nasze zdrowie psychiczne, a często także fizyczne.

Rodzimy się toksycznymi osobami czy nabywamy cechy \\\”toksyka\\\”?

Z pewnością nie rodzimy się toksyczni. Tego typu cechy najczęściej nabywamy poprzez przykre doświadczenia, przeżycia, z którymi często nie potrafimy sobie radzić. Cechy osoby toksycznej uzyskujemy często także na wskutek bolesnych doznań, traum, nie mając prawidłowo funkcjonującego systemu obronnego, dlatego toksyczność może w nas narastać. Często predyspozycje i trudny charakter może potęgować w ludziach narastanie toksycznego zachowania. Wiele osób nawet nie zdaję sobie sprawy, że ich działanie jest toksyczne dla innych. Jednak są też tacy, którzy doskonale wiedzą, jak złapać swoje ofiary w sidła toksyczne relacji i robią to z premedytacją.

Jak działa manipulator?

\\\”Toksyk\\\”- manipulator zazwyczaj nie ujawnia się na samym początku relacji. Powoli zdobywa zaufanie swojej ofiary, poznaje jej słabe strony, aby zaatakować z podwójną siłą. Kiedy już taka osoba sprawdzi, na co może pozwolić sobie w relacji, powoli i konsekwentnie zaczyna to wykorzystywać. Najczęściej ofiarami toksycznych osób są słabsze jednostki, podatne na manipulacje, mające szczere intencje i dobre chęci.

Najczęstsze zachowania osób toksycznych

Bardzo często toksyczny partner czy partnerka obwinia drugą stronę za złe samopoczucie, swoje porażki czy niepowodzenia. Używając najczęściej słów: to Twoja wina, gdybyś tego nie zrobił/a to byłoby inaczej, przesadzasz, jesteś przewrażliwiona/y, kiedy np. masz jakiś problem. Prawda jest taka, że osoba toksyczna nie radzi sobie z własnymi emocjami, dlatego zrzuca całą winę na drugą osobę.

Toksyczne zachowania wobec partnera to ograniczanie kontaktów z bliskimi, rodziną czy znajomymi. Najczęściej taka osoba robi wyrzuty, że partner za dużo czasu spędza z bliskimi, rodziną, próbując jej wmówić, że mają na nią negatywny wpływ. Toksyk najchętniej zamknęłaby partnera w domu, aby nie korzystał z życia, tylko był na każde jego zawołanie.

Toksyczna osoba zazwyczaj nie będzie chciała, aby druga strona się realizowała i spełniała marzenia. Dla kogoś takiego nie ma znaczenia czy partner jest szczęśliwy. Ważne, aby to on był spełniony. Kiedy mówisz mu o swoich planach i marzeniach, zazwyczaj Cię wyśmiewa, podcina skrzydła, powodując niechęć do jakiegokolwiek działania.

Co zrobić z toksyczną relacją?

Jeżeli zauważymy u partnera wyżej opisane zachowania powinniśmy, jak najszybciej im przeciwdziałać lub uciekać od takiej osoby. Jednak nie zawsze łatwo jest odejść od manipulatora, bo bardzo często osoba toksyczna odwołuje się do szantażu. Niekiedy tak poszkodowane osoby decydują się na tkwienie w toksycznych relacjach z obawy przed samotnością, u innych przemawiają kwestie rodzinne czy finansowe.

Są różne przyczyny, które blokują przed porzuceniem osoby toksycznej. Nie każdy potrafi sam zdecydować o odejściu i zostawieniu niezdrowej relacji. Aby to zrobić, trzeba mieć bardzo dużo samoświadomości i cały czas pracować nad własnym rozwojem, emocjami. Zdarza się często, że osoba, która padła ofiarą takiej relacji, musi skorzystać z fachowej pomocy, ponieważ sama nie jest w stanie uporać się z traumą, jaka w niej pozostała po toksycznej relacji. Warto pamiętać, że są specjalistyczne ośrodki, które pomagają wyjść z trudnych życiowo sytuacji.

Jeżeli osoba czuje się na siłach, może również spróbować samodzielnie uporać się trudnymi przeżyciami. Nie jest to łatwe, jednak niektórym się to udaje. Tutaj na pewno trzeba mieć bardzo silne poczucie własnej wartości, dużą wiedzę w temacie manipulacji. W toksycznych relacjach bardzo ważna jest własna niezależność, która pozwala na samodzielne funkcjonowanie w społeczeństwie, ponieważ to często ułatwia odejście od toksyka.

Kiedy osoba toksyczna wyczuje, że nie jest się łatwą ofiarą, wtedy uświadomi sobie, że nie ma nad partnerem żadnej kontroli. Jednak nie liczmy na to, że jej zachowanie się zmieni. Może jedynie w nas nie uderzać tak mocno, jak kiedyś. Możemy próbować też rozmawiać z taką osobą i stawiać granice, mówiąc o zachowaniu, którego nie akceptujemy. Ważne jest, aby nie poddać się manipulacji. Niemniej jednak najlepiej odejść od manipulatora, bo warto pamiętać, że na dłuższą metę ludzie się nie zmieniają. Jedynie na chwilę mogą mieć odrobinę refleksji i zmienić swoje postępowanie, jednak po czasie zazwyczaj działają w podobny sposób.

W przypadku kontaktu z osobą toksyczną, ważne jest uświadomienie sobie zaistniałej sytuacji i podjęcie działań, mających na celu ochronę własnego zdrowia psychicznego i fizycznego. W niektórych przypadkach konieczne może być zdobycie wsparcia terapeutycznego, ograniczenie kontaktu lub zakończenie relacji z taką osobą, jeśli sytuacja stanie się wyjątkowo trudna.

Autor: Urszula Szołdra

Fot. Canva