Chasydzi z całego świata przybyli do Polski. Przyjechali do naszego kraju, by pomodlić się przy grobie cadyka Elimelecha w Leżajsku w województwie podkarpackim. W tym roku 11 marca minęło dokładnie 237 lat od jego śmierci.
W niedzielę 31 marca miała miejsce druga tego typu wizyta w naszym kraju. Spodziewano się tym razem przyjazdu nawet 10 tys. żydów. Pierwszy raz w tym roku odwiedzili grób Elimelecha pod koniec lutego. W uroczystościach wzięło udział ok. 2,5 tys. chasydów.
Dwukrotne obchodzenie rocznicy śmierci ma swoją przyczynę. Ma ona związek z kalendarzem hebrajskim. Cadyk zmarł w miesiącu adar. („21. dnia tego miesiąca według kalendarza hebrajskiego”). Przypada on mniej więcej w okresie marca. W latach przystępnych adar wypada dwukrotnie. Dlatego też w tym roku chasydzi z tej okazji przyjechali do naszego kraju dwa razy.
Przebieg obchodów
Jak informuje PAP (Polska Agencja Prasowa) dyr. Fundacji Chasydów Leżajsk-Polska Michał Konieczny, pierwsze grupy żydów przybyły już w nocy z soboty na niedzielę. Kolejne zjeżdżały się od rana, aż do późnego wieczora. Przybywali do naszego kraju z państw europejskich, USA, Kanady i Izraela. Po zakończonych modlitwach nad grobem chasydzi opuszczali miasto, by oddać miejsce innym grupom. Działo się tak, gdyż możliwości noclegowe w tej miejscowości są bardzo ograniczone.
Duże znaczenie grobu cadyka Elimelecha
Grobowiec Elimelecha w Leżajsku ma ogromne znaczenie dla chasydów. Wspomniane miejsce jest uważane przez nich za jedno z najświętszych na świecie. Wierzą oni, że cadyk będący świętym żydowskim nauczycielem i liderem, ma specjalne pośrednictwo u Boga. Dlatego może przekazać ich prośby do Niego.
Modlitwy przy grobie Elimelecha odbywają się z wielkim zaangażowaniem. Nie brakuje podczas nich tradycyjnych tańców, śpiewu psalmów, czy indywidualnych modlitw. Podczas modlitwy chasydzi składają kwitele, czyli karteczki z prośbami. Jest to bez wątpienia akt głębokiej wiary w to, że zmarły może zanieść ich prośby do Najwyższego. Pielgrzymki do Leżajska są także okazją to zacieśnienia wspólnotowych więzi.
Pomagają również w przekazywaniu chasydzkich tradycji najmłodszym pokoleniom. Uczestnictwo w tego typu wydarzeniach pomaga w dzieleniu się własnymi doświadczeniami. Daje także duchowe wsparcie w obrębie grupy.
„Dla wielu chasydów wizyta w Polsce, gdzie chasydyzm miał swoje korzenie i rozkwit przed Holokaustem, ma również wymiar historyczny i kulturowy. Groby cadyków w Polsce są często odwiedzane, aby oddać hołd przodkom i odkryć własne dziedzictwo duchowe”.
Cadyk Elimelech
Cadyk Elimelech z Leżajska był jednym z najważniejszych rabinów oraz duchowych liderów w XVIII wieku. Jego nauczanie i życie miały duży wpływ na rozwój chasydyzmu. Największe znaczenie miała jednak jego działaność w Polsce.
Cadyk urodził się ok. 1717 roku w miejscowości Tłuste. Obecnie znajduje się ono na terenie Ukrainy. Przyszedł na świat w bardzo religijnej rodzinie żydowskiej. Jego brat także był bardzo znaczącą postacią w ruchu chasydzkim. Elimelech już jako dziecko wykazywał głęboką pobożność. Był także bardzo zaangażowany w studiowanie Tory i Talmudu. Był uczniem Dowa Berisha, osoby uznawanej za założyciela chasydyzmu. Pod wpływem swojego mentora zaczął propagować idee owego nurtu. Skupił się on w tym bardzo mocno na bezpośrednim i osobistym związku z Bogiem. Idea ta pokazała wiernym, że Stwórca jest dostępny dla każdego. Nie ma znaczenie, jaki status czy poziom wiedzy ma dana osoba.
Z czasem Elimelech przeniósł się do Leżajska. Tam bardzo szybko zaczęto nazywać go świętym człowiekiem. W krótkim czasie stał się także nauczycielem duchowym. Jego podejście do judaizmu było oryginalne. Bardzo mocno skupiał się na pokorze, radości, modlitwie i miłości do każdego stworzenia. Takie wykazywanie empatii względem innych nauk, bardzo szybko przyciągnęły wielu jego wyznawców.
„Był także znany z podkreślania znaczenia tzw. cadyka (duchowego lidera), który miał służyć jako przewodnik i pośrednik między swoimi zwolennikami a Bogiem. Elimelech jest autorem jednego z fundamentalnych dzieł chasydyzmu, „Noam Elimelech”. W księdze tej zawarte są jego nauczania i myśli na temat duchowości, etyki i życia religijnego. Publikacja ta miała istotny wpływ na kształtowanie się chasydyzmu jako ruchu religijnego”-podkreśla Roman Wilk.
Przebieg uroczystości
Przed modlitwą nad grobem Elimelecha, chasydzi obmywają się w mykwie. Jest to specjalny zbiornik wodny (łaźnia) dla osób i naczyń. Oczyszczenie dokonuje się w akcie całkowitego zanurzenia. Uczestniczące w modlitwach kobiety zbierają się w pomieszczeniu dla nich przeznaczonym. Znajduje się ono na kirkucie, czyli żydowskim cmentarzu.
Modlitwy na grobie wielkiego żydowskiego nauczyciela trwają zwykle od dwóch do trzech godzin. Po jej zakończeniu jedzą koszerny posiłek. Składa się on im.in. z odpowiednio przyrządzonego mięsa wołowego, ryb, owoców oraz warzyw.
Dla chasydów Leżajsk i grób cadyka są niezwykle ważne. Dość często odwiedzają to miejsce, przy okazji różnych świąt żydowskich i wycieczek.
Wielki cadyk
Elimelech był bez wątpienia wielką postacią oraz jednym z trzech największych cadyków dawnej Polski. Uważany był za uzdrowiciela ciał i dusz. Był bardzo aktywnym głosicielem chasydyzmu, czyli najbardziej buntowniczego nurtu religijno-mitycznego w judaizmie. Wspomniany ruch narodził się w latach trzydziestych w XVIII wieku. Swoje istnienie zapoczątkował na terenie Ukrainy oraz w południowo-wschodniej Polsce. Nauki Elimelecha były bardzo ważne i inne niż dotychczasowe. Głosił on, że Bogu można służyć nie tylko poprzez modlitwę i wypełnianie prawa. Można to robić także poprzez wykonywanie codziennych obowiązków. W 1972 roku w Leżajsku założył centrum swojej działalności.
Miejscowość, w której spoczęło ciało wielkiego cadyka do II wojny światowej, zamieszkiwało wielu wyznawców religii mojżeszowej. Do tego wydarzenia także istniał w niej najważniejszy ośrodek chasydyzmu w Polsce. Tradycja odwiedzania grobu Elimelecha odrodziła się ponownie w latach siedemdziesiątych XX wieku.
Bez wątpienia historia miejscowości Leżajsk, jak i samego cadyka jest bardzo interesująca. Mało kto zdaje sobie sprawę, jak wielką była to postać. Wyznawcy judaizmu przyjeżdżają masowo na religijne obchody, a my nie wiemy nawet dlaczego. Mam nadzieję, że jako społeczeństwo polskie będziemy bardziej wyedukowani w kwestii historii naszego kraju i lokalnej okolicy, w której mieszkamy.
Autorka: Patrycja Żero
Fot. https://podroze.onet.pl/aktualnosci/lezajsk-pielgrzymka-chasydow-do-grobu-cadyka-elimelecha/v797kgn/PAP