Zespół stresu pourazowego – jak go pokonać? Wskazówki

Post-traumatic stress disorder (PTSD), czyli zespół stresu pourazowego dotyka coraz większej ilości osób. Jest to zaburzenie natury psychicznej wywołane traumatycznymi wydarzeniami. Czym się objawia i czy można je całkowicie wyleczyć? Sprawdź, jak sobie z nim radzić.

Nieprzyjemne myśli, emocje oraz przyprawiające o dreszcze wspomnienia to tylko niektóre z symptomów PTSD. Schorzenie to może dotknąć każdego. Ważne jest, aby szybko i wcześnie zareagować, szukając pomocy u specjalisty.

Traumatyczne wydarzenie, czyli jakie?

Objawy PTSD mogą się pojawić zaraz po wydarzeniu lub dopiero po dłuższym czasie od jego zakończenia. Osoby, które zmagają się z zespołem stresu pourazowego, prawdopodobnie były bezpośrednimi świadkami pewnych sytuacji lub dowiedziały się, że przydarzyły się one bardzo bliskiej im osobie. Mogą to być, na przykład:

doświadczenia wojenne – uczestnictwo w wojnie, walce
przemoc – fizyczna, psychiczna, seksualna, napaść
wypadki – poważne wypadki samochodowe, lotnicze, katastrofy naturalne
przeżycia osobiste – utrata bliskiej osoby, trudne rozwody, przemoc domowa
wydarzenia ekstremalne – atak terrorystyczny, porwanie, tortury.

Objawy PTSD mogą obejmować nawracające wspomnienia traumatycznego wydarzenia, koszmary senne, lęki, unikanie miejsc związanych z traumą, nadmierną pobudliwość, trudności z koncentracją lub/i zmiany nastroju. Wiele osób doświadczających tego schorzenia potrzebuje wsparcia psychologicznego, terapii i czasem leczenia farmakologicznego, aby poradzić sobie z codziennością.

W najbardziej precyzyjnym sensie, trauma oznacza uraz psychiczny będący skutkiem zdarzenia, które wiązało się z poważnym zagrożeniem życia, zdrowia, czy integralności psychicznej. A ten nagły niespodziewany uraz wiąże się z przeżywaniem negatywnych emocji takich jak: strach, przerażenie, bezradność. Jego przyczyną może to być zdarzenie losowe typu – wypadek samochodowy, pożar, katastrofa, czy nieoczekiwana śmierć bliskiej osoby. Wszystkie wymienione okoliczności wywołują cierpienie i wiążą się z silną reakcją emocjonalną
– informuje dr. Mariusz Zięba z Instytutu Psychologii Uniwersytetu SWPS.

Dlaczego traumatyczne wydarzenia wywołują szok?

Traumatyczne wydarzenia są dla człowieka szokujące, ponieważ pojawiają się nagle, nieoczekiwanie i mają przeważnie przerażającą naturę. Szok to rodzaj reakcji organizmu na pewne sytuacje. Można do nich zaliczyć te niezwykle stresujące, przekraczające zdolność jednostki do radzenia sobie ze stresem oraz wywołujące uczucie grozy lub zagrożenia.Te wydarzenia często naruszają podstawowe poczucie bezpieczeństwa jednostki oraz destabilizują jej systemy emocjonalne i fizjologiczne. Reakcja szoku może być natychmiastowa i obejmować zmniejszenie zdolności do racjonalnego myślenia, ogarniając jednostkę poczuciem dezorientacji, zmieszania czy uniesienia.

Szok jest swoistą reakcją organizmu na ekstremalne, traumatyczne bodźce. Towarzyszy mu zwykle natychmiastowa mobilizacja systemów fizjologicznych (np. wzrost adrenaliny), która pomaga człowiekowi w uniknięciu lub pokonaniu zagrożenia. Jednakże, po przeżyciu traumatycznego wydarzenia, szok może być początkiem reakcji na stres pourazowy. Jeśli trwa znacznie dłużej niż normalnie, prawdopodobnie świadczy o początkach PTSD i wymaga wsparcia oraz interwencji psychologicznej.

Jak radzić sobie z zespołem stresu pourazowego?

Radzenie sobie z zespołem stresu pourazowego (PTSD) może być wyzwaniem, ale istnieją różne strategie i metody wykorzystywane obecnie przez psychologów i psychiatrów. Istotną rolę w walce o poprawę stanu psychicznego odgrywa też pomoc bliskich. Cierpliwość i empatia mogą zdziałać cuda. Ukraińskie Ministerstwo Zdrowia w ramach Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego i Wsparcia Psychospołecznego zainicjowanego przez Pierwszą Damę Ukrainy Olenę Zeleńską, opublikowało krótki poradnik dla osób, które chcą pomóc w opiece nad chorymi. Na liście znalazły się wskazówki, dzięki którym opieka stanie się łatwiejsza. Poniżej wymieniamy kilka z nich:

Unikanie sytuacji przywołujących traumatyczne wspomnienia
Wyciszenie
Unikanie ostrych i nagłych dźwięków
Brak nachalności – np. przytulania i dotykania bez uprzedzenia, zmuszania do życia towarzyskiego, rozmów
Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
Nie pocieszanie osoby z PTSD na siłę
Nie zaprzeczanie traumatycznym wydarzeniom
Unikanie depresantów, między innymi alkoholu

W leczeniu zespołu stresu pourazowego kluczowa jest terapia psychologiczna. Radzenie sobie z emocjami, zmniejszenie lęku i odzyskanie poczucia kontroli nad życiem mogą skutecznie pomóc w powrocie do zdrowia. W przypadku PTSD często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną, która pomaga w identyfikacji i zmianie negatywnych myśli oraz zachowań związanych z traumą.

W niektórych przypadkach zespół stresu pourazowego wymaga leczenia farmakologicznego. Leki przeciwdepresyjne czy przeciwlękowe mogą być pomocne w łagodzeniu jego objawów. Ponadto techniki takie jak: medytacja, joga czy głębokie oddychanie, pomagają w redukcji stresu.

Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich może borykać się z post-traumatic stress disorder, nie wahaj się zwrócić się po wsparcie do specjalistów. Wczesna reakcja jest kluczowa w odzyskaniu spokoju ducha i umysłu.

Autor: Krystyna Kowalska

Fot. Canva