Stworzono płaczący organoid

Po raz pierwszy w historii został stworzony organoid spojówki. Jest to miniaturowy model, w którym udało się odtworzyć działanie tej części oka. Przy okazji udało się też odkryć nowy typ komórek, które do tej pory nie były znane w tego typu tkance.

Łzy bez wątpienia są nieodłącznym towarzyszem człowieka. Płaczemy, by wyrazić swoje emocje. Jednak pełnią one przede wszystkim funkcję ochronną – każdego dnia chronią nasze oko przed urazami, chorobami i infekcjami. Spojówka odpowiedzialna jest za produkcję śluzu, który stanowi swego rodzaju bazę łez. Ta część to cienka błonka, która pokrywa białko oka oraz wnętrze powiek. Niewłaściwa produkcja łez może doprowadzić do wielu chorób. „Zrozumienie tych schorzeń, a także sposobów ich leczenia, utrudnia brak nie tylko dobrego modelu oka, ale spojówki w ogóle”.

Naukowy przełom

Zespół badawczy z Hubrecht Institute dokonał ogromnego, naukowego przełomu. Naukowcy pobrali komórki z ludzkiej spojówki. Następnie wyhodowali je na trójwymiarowej strukturze. Stworzony przez naukowców twór funkcjonuje jak miniaturowa wersja tej części oka. W ten oto sposób został stworzony pierwszy w historii organoid spojówki, który opisano w „Cell Stem Cell”.

Dr Marie -Hélaouët na ten temat mówi:

Kiedy już mieliśmy te funkcjonujące organoidy, chcieliśmy wiedzieć, w jaki sposób spojówka bierze udział w wytwarzaniu łez. Odkryliśmy, że spojówka wytwarza składniki przeciwdrobnoustrojowe i dlatego przyczynia się do wytwarzania łez na wiele sposobów, a nie tylko poprzez wytwarzanie śluzu.

Badania

Naukowcy dzięki miniaturowym spojówkom dokonali zmiany warunków panujących w naczyniu. Badacze chcieli w ten sposób imitować alergie. Okazało się, że organoid zaczął produkować całkiem inne łzy niż te naturalne. Miały one więcej śluzu oraz składników antybakteryjnych. Na tym jednak odkrycia w tym eksperymencie się nie kończą.

W takich warunkach zaobserwowano nowy typ komórek. Nigdy nie opisano ich w tkance spojówki. Mowa tutaj o komórkach pęczkowych. Do tej pory znaleziono je m.in. w jelitach. „W warunkach imitujących alergię, komórki pęczkowe były liczniejsze, co sugeruje, że odgrywają one jakąś rolę immunologiczną. Nie jest ona znana, ale związek z alergią wydaje się wręcz oczywisty”.

Opracowany organoid otwiera możliwości do badań nad chorobami, które wpływają na spojówkę. Będzie można się nim posłużyć np. w testowaniu leków na różnego rodzaju alergie lub zespół suchego oka. W dłuższej perspektywie możliwe będzie użycie go w przypadku osób z oparzeniami, nowotworami oczu lub chorobami genetycznymi.

Dr Marie Bannier-Hélaouët tłumaczy:

Istnieje zapotrzebowanie na terapie komórkowe w leczeniu chorób zapalnych i nowotworów spojówek, które często prowadzą do ślepoty. We współpracy z Morem Dickmanem i Vanessą LaPointe z MUMC+/UM w Maastricht prowadzimy obecnie badania przedkliniczne na królikach, aby ocenić, czy to podejście jest wykonalne i pomocne.

Statystyki chorób oczu

Wydawać, by się mogło, że spojówka oczna stanowi tylko część oka. Jednak jest jego bardzo ważnym elementem. Statystyki jasno mówią, że na zespół suchego oka cierpi aż 35 procent populacji, a co trzecia nosi soczewki kontaktowe. W naszym kraju z kolei aż 63 procent obywateli zgłasza się do okulisty. Większość osób zmagających się z chorobami oczu, ma problem właśnie z wytwarzaniem śluzu, za którego produkcję odpowiada spojówka. Jak widać, problem jest poważny i bardzo powszechny. Miejmy nadzieję, że w niedalekiej przyszłości naukowcom uda się praktycznie całkowicie go wyeliminować.

Autor: Patrycja Żero

Fot. Canva