Problem łamania praw pracownika

Prawo pracy jest jednym z ważniejszych praw regulujących stosunek pracy. Przepisy prawa pracy określają m.in. prawa, a także obowiązki zarówno pracownika jak i pracodawcy. Nadzór nad ich przestrzeganiem sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy. Czy i jakie prawa pracowników są łamane? O tym w poniższym artykule.

Czym jest prawo pracy?

Prawa i obowiązki pracowników oraz pracodawców regulowane są przez prawo pracy. Mianem prawa pracy określa się przepisy związane ze stosunkiem pracy, które określają zarówno prawa jak i obowiązki pracownika oraz pracodawcy. Przepisy te zebrane są w ustawie Kodeks Pracy.

Co to jest stosunek pracy?

Stosunkiem pracy nazywamy stosunek prawny, w którym pracownik zobowiązany jest do świadczenia pracy zgodnie z polecaniami pracodawcy. Obowiązkiem pracodawcy natomiast jest stworzenie warunków umożliwiających pracownikowi jej wykonywanie, a także terminowe wypłacanie wynagrodzenia oraz innych świadczeń.

Najczęściej łamane prawa pracownika

Nierzadko w miejscach pracy dochodzi do sytuacji, w których łamane są prawa pracowników. Do najczęściej łamanych praw należą:

• niewypłacanie wynagrodzeń – obowiązkiem pracodawcy jest terminowe wypłacanie pracownikom wynagrodzenia w wysokości uzgodnionej w umowie. Pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie najpóźniej do 10 dnia miesiąca następującego od miesiąca, w którym praca została wykonana.
• nieprzestrzeganie ustalonego czasu pracy – należą tu m.in. przekraczanie norm czasu pracy, brak przysługujących przerw w czasie pracy, skracanie wypoczynku dobowego oraz tygodniowego; zlecanie pracownikom, szczególnie chronionym, pracy ponad dopuszczalny wymiar godzin (dotyczy to m.in. osób małoletnich oraz kobiet w ciąży) oraz praca w porze nocnej powyżej 8 godzin
• nieudzielanie urlopu wypoczynkowego – obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w roku, w którym nabył do niego prawo, jednak nie później niż do 30 września roku następnego
• niestosowanie się do określonych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wśród najczęstszych zaniedbań pracodawcy można wymienić brak środków ochrony osobistej, brak rejestrów zaistniałych wypadków przy pracy, brak odpowiednich procedur i instrukcji czy nieodpowiednie przygotowanie i zabezpieczenie stanowiska pracy
• zatrudnianie „na czarno”, czyli bez podpisania umowy, która stanowi zabezpieczenie praw pracownika. Powinna być podpisana jeszcze przed rozpoczęciem wykonywania pracy.
• umowa cywilnoprawna zamiast umowy o pracę – pracodawcę w stosunku do pracownika nie obowiązują wówczas przepisy Kodeksu Pracy. Jeśli jednak umowa cywilnoprawna zawiera zapisy charakterystyczne dla umowy o pracę, jest traktowana jak umowa o pracę
• nieprawidłowe zwalnianie pracownika. Mowa tu o braku stosowania się do obowiązującego okresu wypowiedzenia, zwalnianiu bez podania przyczyny wypowiedzenia, braku lub nieterminowym wypłaceniu wynagrodzenia za pracę bądź wypłacenie niepełnej kwoty, niewypłaceniu obowiązkowych świadczeń, takich jak m.in. ekwiwalent za urlop wypoczynkowy oraz niewydaniu świadectwa pracy.

Gdzie należy zgłosić fakt łamania praw pracowniczych?

Fakt łamania praw pracowników należy zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy i Sądu Pracy. Jeżeli pracownik wykonywał pracę w oparciu o umowę o pracę, wówczas nie ponosi kosztów rozpatrzenia skargi.

Autor: Anna Marciszewicz

Fot. Canva