Niepełnosprawność to ograniczona lub całkowita niezdolność do samodzielnej egzystencji. Stopień niepełnosprawności zależny jest od dysfunkcji organizmu. Przyznawany jest dożywotnio lub na określony okres czasu. Jak go uzyskać i jak wygląda procedura składania wniosku?
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest formą potwierdzenia, że dana osoba jest niepełnosprawna. Posiadanie tego dokumentu uprawnia do korzystania m.in. z różnego rodzaju ulg oraz świadczeń. Jak go uzyskać? Odpowiadamy.
Czym jest niepełnosprawność?
Niepełnosprawność w polskim prawie rozumiana jest jako ograniczenie lub brak zdolności do samodzielnej egzystencji w zakresie uznawanym za normalny dla człowieka.
Z kolei według Światowej Organizacji zdrowia niepełnosprawnością jest brak możliwości samodzielnego zapewnienia sobie normalnego życia.
Niepełnosprawność – stopnie
Wyróżnia się 3 stopnie niepełnosprawności:
- lekki
- umiarkowany
- znaczny
Stopień lekki oznacza naruszoną sprawność przyczyniającą się do spadku zdolności do wykonywania pracy.
Stopień umiarkowany to naruszona sprawność organizmu oraz brak zdolności do pracy lub zdolność do pracy w warunkach pracy chronionej. Przyznawany jest osobom wymagającym częściowej pomocy w uczestniczeniu w życiu społecznym.
Stopień znaczny przyznaje się osobie z naruszoną sprawnością niezdolnym do pracy lub zdolnym do pracy w warunkach chronionych wymagającej długotrwałej lub stałej opieki lub pomocy np. w codziennej pielęgnacji.
Naruszona sprawność
Naruszeniem sprawności organizmu są m.in.:
- choroby psychiczne
- zaburzenia mowy
- choroby narządu wzroku
- zaburzenia narządu ruchu
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – jak je uzyskać?
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydawane jest przez Powiatowy lub Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności na stałe lub na określony czas. Stopień niepełnosprawności określany jest na podstawie rodzaju występujących schorzeń oraz opinii składu komisji orzekającej.
Osoba, która po raz pierwszy ubiega się o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, może w każdej chwili złożyć wniosek o jego wydanie. Natomiast w przypadku osoby, której kończy się ważność orzeczenia, powinna złożyć wniosek 30 dni przed tym terminem.
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – gdzie złożyć wniosek?
Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy złożyć do Powiatowego lub Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w miejscu stałego zamieszkania. Jednak złożenie wniosku nie gwarantuje jeszcze przyznania stopnia niepełnosprawności. Bowiem zespół ds. orzekania o niepełnosprawności może również wydać orzeczenie o niezaliczeniu do żadnego z określonych stopni.
Aby uzyskać stosowne orzeczenie do wniosku należy dołączyć dokumenty takie jak:
- zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia
- oraz dokumenty potwierdzające stan zdrowia
Przy czym zaświadczenie powinno zostać wypełnione przez lekarza prowadzącego. Jeśli natomiast osoba starająca się o uzyskanie orzeczenia prowadzona jest przez więcej niż jednego lekarza, wówczas zaświadczenie powinien wydać każdy z nich. Zaświadczenie to jest ważne przez okres 30 dni od dnia wypełnienia przez lekarza prowadzącego.
Za dokument potwierdzający stan zdrowia uznaje się przede wszystkim dokumentację medyczną, do której zalicza się: kartę leczenia szpitalnego, dokumentację z przebiegu leczenia ambulatoryjnego oraz wyniki badań i konsultacji u specjalistów. Dokument taki mogą stanowić również decyzje wydane przez organy orzekające o niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji oraz opinie specjalistów, np. psychologa.
Wniosek o wydanie decyzji o stopniu niepełnosprawności – kto może złożyć?
Taki wniosek może zostać złożony przez:
- pełnoletnią osobę niepełnosprawną
- rodzica lub opiekuna prawnego osoby niepełnosprawnej bądź kuratora (w przypadku nieosiągnięcia przez niepełnosprawnego pełnoletności lub ubezwłasnowolnienia)
- kierownika ośrodka pomocy społecznej (za zgodą osoby niepełnosprawnej lub jej rodzica)
Wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności – rozpoznanie
Termin komisji powinien zostać wyznaczony w ciągu miesiąca od złożenia wniosku. W niektórych przypadkach może zostać wydłużony nawet do dwóch miesięcy. Tu osoba wnioskująca jest informowana o fakcie wydłużenia tego procesu oraz przyczynie takiego obrotu sprawy.
W sytuacji, gdy wniosek nie jest kompletny, wnioskodawca jest wzywany do uzupełnienia braków w wyznaczonym przez zespół terminie.
Ponadto osoba wnioskująca może zostać skierowana na bezpłatne badania specjalistyczne do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. PZON lub MZON może także zobowiązać wnioskodawcę do wykonania innych badań we własnym zakresie.
Wydawanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
Orzeczenia wydawane jest przede wszystkim na podstawie dokumentacji medycznej dołączonej do wniosku.
Wnioskodawca zobowiązany jest do stawienia się przed zespołem orzekającym we właściwej siedzibie PZON lub MZON, który przeprowadza badanie stanu zdrowia. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy wnioskodawca ze względu na długotrwałą, nierokującą poprawy chorobę nie może uczestniczyć w posiedzeniu zespołu. Wówczas orzeczenie może zostać wydane bez stawiennictwa osoby wnioskującej, a w przypadku stwierdzenia niekompletności dokumentacji po przeprowadzeniu przez zespół badania w miejscu pobytu wnioskodawcy. Orzeczenie powinno być wydane w ciągu dwóch tygodni kalendarzowych po terminie posiedzenia zespołu. Może zostać odebrane osobiście przez wnioskodawcę lub wysłane pocztą.
Odwołanie od orzeczenia
Od orzeczenia PZON lub MZON przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Odwołanie należy złożyć za pośrednictwem PZON lub MZON w terminie 14 dni od otrzymania dokumentu.
Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności po rozpoznaniu odwołania wydaje nowe orzeczenie, od którego również przysługuje odwołanie, jednak należy je wnieść w ciągu miesiąca od otrzymania dokumentu. Odwołanie powinno zostać złożone do Sądu Rejonowego do Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Tu znowu spełnienie warunków do wydania orzeczenia nie musi oznaczać, że dana osoba takie otrzyma. Bowiem komisja orzekająca musi przeprowadzić badanie zakresu ograniczeń w funkcjonowaniu takiej osoby.
Jakie korzyści płyną z posiadania orzeczenia?
Z posiadaniem orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wiąże się wiele przywilejów zarówno w sferze zawodowej, jak i prywatnej, np.
sfera zawodowa:
- dodatkowe dni urlopu wypoczynkowego
- dłuższe przerwy w czasie pracy
- skrócony wymiar czasu pracy oraz szansa na uzyskanie zatrudnienia za pośrednictwem zakładów aktywności zawodowej, czy zakładów pracy chronionej
sfera prywatna
- ulgi podatkowe (możliwość odliczenia np. sprzętu rehabilitacyjnego)
- karta parkingowa
- zasiłek pielęgnacyjny
- korzystanie z pomocy asystenta osoby niepełnosprawnej
Autor: Anna Marciszewicz
Fot. Canva
