Nadczynność a niedoczynność tarczycy – przyczyny, objawy i leczenie

Tarczyca, nazywana także gruczołem tarczowym jest jednym z największych gruczołów człowieka. Jej zadaniem jest wytwarzanie hormonów takich jak: tyroksyna, trijodotyronina oraz kalcytonina. Obecnie choroby, takie jak nadczynność i niedoczynność tarczycy dotykają bardzo dużej części społeczeństwa.

Nadczynność a niedoczynność tarczycy

Ponad 20% Polaków zmaga się z chorobami tarczycy, do których należą m.in. nadczynność, niedoczynność, choroba Hashimoto czy choroby nowotworowe. Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność związane są z nieprawidłowym wydzielaniem hormonów. Pracę tarczycy reguluje przysadka mózgowa, odpowiedzialna za uwalnianie hormonu tyreotropowego produkującego trijodotyroninę oraz tyroksynę.

Nadczynność tarczycy jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń endokrynologicznych. Polega na tym, że organizm produkuje zbyt dużo trijodotyroniny oraz tyroksyny. Istnieją dwa rodzaje nadczynności tarczycy. Pierwszą z nich jest jawna, której towarzyszą zarówno dolegliwości fizyczne, jak i nieprawidłowości w badaniach hormonalnych. Drugą zaś stanowi postać subkliniczna, inaczej utajona, która przebiega skąpoobjawowo lub bezobjawowo. 

Niedoczynność tarczycy objawia się natomiast produkowaniem zbyt małej ilości tych hormonów.

Przyczyny dolegliwości

Wśród głównych przyczyn nadczynności tarczycy znajdują się: choroba Gravensa-Basedowa oraz wole guzkowe nadczynne. Z kolei do rzadszych należą m.in.: poinfekcyjne zapalenie tarczycy, wtórna nadczynność oraz nadczynność polekowa.

Najczęstsze przyczyny niedoczynności tarczycy, to:

• Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy
• Stan wynikający z usunięcia całości lub części tego gruczołu metodą chirurgiczną
• Leczenie za pomocą jodu promieniotwórczego.

Nadczynność i niedoczynność tarczycy – objawy

Wśród objawów nadczynności wyróżnia się m.in.:

• Spadek masy ciała
• Rozdrażnienie
• Bezsenność
• Biegunkę
• Nadmierną potliwość oraz powiększenie tarczycy

Natomiast do objawów niedoczynności tarczycy należą m.in.:

• Zaparcia
• Wzrost masy ciała, który nie wynika ze zwiększonego apetytu
• Wodobrzusze
• Spowolnienie pracy serca
• Senność
• Niedokrwistość
• Zaburzenia pamięci oraz koncentracji
• Suchość skóry

Metody leczenia

Proces leczenia nadczynności tarczycy przebiega w kilku etapach:

• Pierwszy z nich to farmakoterapia, czyli leczenie za pomocą tyreostatyków – leków, które poprzez inhibicję hamują wydzielanie hormonów
• Kolejnym równie ważnym etapem jest osłabienie wpływu hormonów tarczycy na tkanki z zastosowaniem leków z grupy beta-adrenolityków
• Trzecim i ostatnim krokiem w leczeniu jest usunięcie nadaktywnej tkanki tarczycowej. Można to zrobić na dwa sposoby: wykonując zabieg chirurgiczny lub za pomocą radioaktywnego jodu.

Z kolei metoda leczenia niedoczynności tarczycy polega na stałym podawaniu odpowiednio dobranej dawki hormonu.

Autor: Anna Marciszewicz

Fot. Canva