Często choroby psychiczne kojarzą się nam z psychopatią. Słysząc o tego typu zaburzeniach mamy przed oczami masowego mordercę. Nie zawsze tak jest, istnieje wiele tego typu chorób, które nie mają nic wspólnego z szaleństwem. Często chorzy cierpią w okryciu lub nawet nie mają pojęcia o swoim stanie. Zatem jak rozpoznać, że my lub ktoś z naszego otoczenia cierpi na tego typu zaburzenia?
Choroby psychiczne
Choroby psychiczne dotykają ludzi na całym świecie. Według szacunków z tego typu chorobami w Polsce zmaga się kilka milionów ludzi. Problemy z psychiką mogą być różnorodne.
Choroby psychiczne są to choroby w obrębie mózgu, które często prowadzą do trudnych lub nieodwracalnych zmian. Osoby chore często nie zdają sobie sprawy, że mają tego typu przypadłość. Przez to są źli na bliskich, ponieważ uważają, że chcą ich na siłę zamknąć w ośrodku psychiatrycznym i wmawiają im nieistniejące choroby. Takie choroby często rozwijają się przez długie lata, nie dając żadnych objawów.
Niektóre choroby oraz zaburzenia psychiczne są łagodne. Do ich wyleczenia zwykle wystarczy psychoterapia i leki przeciwlękowe i uspokajające. Niestety, istnieją też bardzo silne zaburzenia i choroby umysłu, które są zagrożeniem zarówno dla chorego, jak i dla osób z jego otoczenia.
Przyczyny występowania chorób psychicznych
Znaczna większość chorób psychicznych bierze się z przeżyć. Nie możemy znieść jakiejś sytuacji życiowej. Dochodzi do nagromadzenia stresu, traumy, które mogą powodować choroby i zaburzenia psychiczne. Takiego typu przypadłości można również odziedziczyć po przodkach.
Podczas analizy poszczególnej osoby, która zgłosiła się do psychiatry, bada się, czy była narażona na jakieś traumatyczne wydarzenia w dzieciństwie. Jak udowodniły badania naukowe, za niektóre tego typu schorzenia odpowiadają geny, gdyż można je odziedziczyć po swoich przodkach. Schizofrenia bardzo często jest dziedziczona. Okazuje się, że jeśli w rodzinnie występowała depresja, wzrasta ryzyko występowania jej u nas.
Obecnie w psychologii tworzy się inne koncepcje i teorie dotyczące powodów występowania chorób oraz zaburzeń psychicznych. Jako główne nurty wyróżnia się: psychodynamiczny, poznawczo-behawioralny i humanistyczno-egzystencjalny. W każdym z nich upatruje się innych przyczyn występowania dysfunkcji umysłowych.
W przypadku terapii poznawczo-behawioralnej uważa się, że człowiek zachowuje się w określony sposób przez swoje przekonania, które posiadł poprzez naukę. Przez ten pryzmat odbiera świat i odpowiednio go interpretuje. Zatem upatruje się, że główną przyczyną występowania takiego typu chorób i zaburzeń jest kształcenie w zakresie przekonań i przetwarzaniu informacji. Można je wiązać również z deficytami poznawczymi. „W myśl tej szkoły, radzenie sobie ze stresującym wydarzeniem poprzez odwołanie do racjonalnego systemu przekonań prowadzi do adekwatnych emocji i determinacji do zapobieżenia podobnym wydarzeniom w przyszłości”.
Objawy chorób psychicznych
Objawy takich zaburzeń mogą być różne. Mają one wpływ na zachowanie, myślenie i emocje. Bardzo mocno ograniczają radzenie sobie w życiu codziennym. Istnieje kilka sygnałów, które mogą świadczyć o rozwijaniu się choroby psychicznej, a są to:
- Brak chęci do życia,
- Bardzo niska samoocena,
- Agresja, samookaleczanie się,
- Nagłe zmiany zachowania, wahania nastrojów,
- Zaburzenia łaknienia: jadłowstręt, prowokowanie wymiotów, jedzenie tylko określonych produktów (ortoreksja),
- Nieuzasadnione stany euforii,
- Apatia,
- Ciągłe zmęczenie,
- Problemy w sferze seksualnej,
- Ataki paniki,
- Lęki,
- Problemy ze snem,
- Problemy w kontaktach międzyludzkich,
- Zły nastrój, poczucie, że jest się w sytuacji bez wyjścia,
- Myśli samobójcze.
Problemów psychicznych należy upatrywać u osób, które nagle z dnia na dzień całkowicie zmieniły swoje zachowanie lub znienacka zaczęły zachowywać się skrajnie, w nieakceptowalny społecznie sposób. Trzeba wyjątkowo przyjrzeć się osobie, która dość często przejawia skrajne emocje lub określone zachowania, które trwają zbyt długo i utrudniają normalne funkcjonowanie chorej osobie.
Rodzaje chorób psychicznych
Na świecie występuje ich bardzo dużo, można je podzielić na typy zaburzeń i są to:
- Organiczne zaburzenia psychiczne,
- Zaburzenie nastroju,
- Zaburzenie osobowości,
- Zaburzenie nerwicowe,
- Zespoły behawioralne,
- Zaburzenia schizoaktywne i psychozy,
Nerwica
W różnego rodzaju nerwicach dominuje lęk. Mogą to być więc napady paniki, lęki przed wyjściem z domu czy podróżą, różne typy fobii. Zwykle występują obsesje, które mogą być natrętnymi myślami oraz kompulsje (przymusowe czynności). Cierpiący na ten rodzaj zaburzeń psychicznych zazwyczaj zdaje sobie sprawę ze swoich dysfunkcji i próbuje w różny sposób się z nimi walczyć.
Nerwica jest bardzo popularnym zaburzeniem, którego objawy można zazwyczaj całkowicie wyleczyć dzięki psychoterapii, rozmowom z psychologiem i stosowaniu technik relaksacyjnych. Osoby, z tego typu przypadłością, jeśli tylko mogą, starają się unikać sytuacji stresowych i tych, które mogłyby nasilić u nich lęk. Jednak czasami u chorych na tego typu zaburzenia psychiczne, objawy są na tyle silne, że trzeba wdrożyć w leczenie środki farmakologiczne.
W skrajnych przypadkach osoby chore na nerwice mogą czuć mocne poddenerwowanie, kołatanie serca, drżenie rąk, potliwość czy apatię.
Psychoza
Osoba chora na różnego rodzaju psychozy zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby. Można powiedzieć, że jest poza światem rzeczywistym. W okresie nasilenia objawów nie potrafi normalnie funkcjonować. Objawy psychotyczne mogą być spowodowane dużym stresem, nadużywaniem alkoholu, braniem narkotyków oraz chorobą organiczną. Lekarze nie są zgodni w kwestii powodów występowania psychozy. Możliwe, że jest to skutek występowania kilku przyczyn, takich jak: geny, traumatyczne doświadczenia, tłumienie uczuć, sytuacje rodzinne oraz chemiczne zmiany w mózgu. W chorobach psychotycznych osoba zaburzona nie odróżnia świata realnego od fikcyjnego.
Zaburzenie dwubiegunowe
Charakter psychozy ma także zaburzenie maniakalno-depresyjne, czyli choroba efektywna dwubiegunowa oraz różne rodzaje schizofrenii. W pierwszej z nich mogą występować epizody manii. Objawia się ona nadmiernym pobudzeniem, kreatywnością oraz zawyżoną samooceną. Po nim występuje epizod depresji, w którym można zaobserwować spadek nastroju, samooceny, smutek, utratę zainteresowań, znaczne zmniejszenie energii.
Schizofrenia
Bardzo ciekawym zaburzeniem jest schizofrenia. Według szacunków choruje na nią co setna osoba. To najczęstsza choroba psychopatyczna, w której osoba zaburzona nie odróżnia prawdy od urojenia. Zazwyczaj u chorego występują zaburzenia myśli oraz uczuć, które objawia się zachowaniem odbieranym przez innych jako dziwne. Niektórzy z tym zaburzeniem słyszą głosy. Z kolei inni mogą doświadczać omamów wzrokowych, czuciowych i węchowych. Osoba z tego typu zaburzeniem często ma wrażenie, że jest zagrożona lub prześladowana. U schizofrenika występuje częsta gonitwa myśli, apatia, lęk. Choroba ta może postępować powoli lub bardzo nagle.
Choroby psychiczne w codziennym życiu
„Według prof. Rybakowskiego zaburzenia psychiczne są największym zagrożeniem dla zdrowia naszego społeczeństwa. Stanowią główną przyczynę niepełnosprawności. Cierpią na nie tylko dorośli, ale młodzież i dzieci, a choroba może trwać do końca życia. Osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne mają trudności ze znalezieniem i utrzymaniem pracy”.
Bardzo często osoby zaburzone psychicznie wycofują się społecznie, ponieważ wstydzą się swojego stanu. Dr Kochański uważa, że bardzo często lekarze rodzinni oraz interniści, widząc stan pacjenta, który mógłby wskazywać na zaburzenia psychiczne, nie kierują ich do specjalisty. To wszystko dzieje się podobno z obawy, jak pacjent na to zareaguje.
Jak widać problemy psychiczne są bardzo powszechne. Nie można więc lekceważyć objawów u siebie i osób z naszego otoczenia. Dzięki pomocy specjalisty, chorzy mogą w miarę normalnie żyć.
Autor: Patrycja Żero
Fot: Canva
