Lista leków krytycznych w UE – czym jest i jakie środki się na niej znalazły w 2023?

Opublikowano pierwszy wykaz unijnych produktów leczniczych o krytycznym znaczeniu. Komisja Europejska uwzględniła w niej aż 200 substancji aktywnych. Inicjatywa ta służy zwalczaniu niedoborów leków oraz zapewnieniu pacjentom stałego dostępu do kluczowych dla ich zdrowia wyrobów medycznych.

Planowane działania mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa dostaw leków i prewencję ewentualnych deficytów w Unii Europejskiej. Istotne jest też wzmocnienie odporności UE na potencjalne niedobory strategicznych medykamentów. Taka sytuacja może być następstwem konfliktów zbrojnych czy zakłóceń w łańcuchu dostaw.

Leki o krytycznym znaczeniu, czyli jakie?

Wyroby medyczne o krytycznym znaczeniu to te, których niedobór mógłby mieć znaczący negatywny wpływ na zdrowie publiczne. Ich brak prowadziłby do poważnych konsekwencji zdrowotnych lub utrudniał leczenie wielu schorzeń. Są to zazwyczaj leki niezbędne do ratowania życia, stosowane w łagodzeniu objawów chorób przewlekłych lub będące ratunkiem w stanach nagłych. Ich brak mógłby być szczególnie problematyczny dla pacjentów i systemów opieki zdrowotnej.

W opracowaniu wykazu leków krytycznych zazwyczaj uczestniczą eksperci związani z dziedziną medyczną, farmaceutyczną oraz decydenci zdrowotni. To grupa specjalistów, lekarzy, farmaceutów, badaczy, którzy analizują dostępność leków, ich kluczowe znaczenie dla leczenia oraz potencjalne skutki braku dostępności tych konkretnych substancji. Decyzje dotyczące wykazu leków krytycznych podejmuje się na podstawie analizy potrzeb zdrowotnych, dostępności i potencjalnych zagrożeń związanych z brakiem tych medykamentów.

Jakie środki zawiera lista leków krytycznych?

Wbrew pozorom, umieszczenie na liście nie oznacza, że w najbliższej przyszłości leku może brakować. Działanie to jest podejmowane, aby zapobiegać niedoborom, ponieważ mogą one mogą wyrządzić znaczne szkody pacjentom i stanowić poważne wyzwania dla systemów opieki zdrowotnej. Na liście znajdują się substancje czynne o szerokim spektrum terapeutycznym, takie jak szczepionki oraz leki stosowane w chorobach rzadkich. Komisja planuje rozszerzenie Unijnego wykazu w 2024 r. i będzie go aktualizować co roku.

Obecnie lista leków krytycznych uwzględnia między innymi:

• atropinę
• esomeprazol
• wankomycynę
• heparynę

Pełną listę leków krytycznych można znaleźć TUTAJ. Unijny wykaz uzupełnia inne środki przyjęte przez grupę zadaniową EMA/HMA ds. dostępności leków dopuszczonych do obrotu oraz przez Wykonawczą Grupę Sterującą ds. Niedoborów i Bezpieczeństwa Produktów Leczniczych.

Autor: Krystyna Kowalska