Język wilamowski to unikat na skalę światową – używany jest jedynie w małej miejscowości Wilamowice, położonej niedaleko Bielska-Białej. Obecnie jest poważnie zagrożony wymarciem, ponieważ posługują się nim wyłącznie przedstawiciele najstarszego pokolenia oraz niewielka grupa nowomówców.
Od początku XXI wieku prowadzone są działania rewitalizacyjne, głównie przez Stowarzyszenie Na Rzecz Zachowania Dziedzictwa Kulturowego Miasta Wilamowice „Wilamowianie”. Organizacja ta dba o propagowanie wilamowskiej kultury oraz języka wilamowskiego.
Dnia 25 lutego 2024 roku miało miejsce wydarzenie, jakim jest Dzień Języka Wilamowskiego. Event odbył się w Miejsko – Gminnym Ośrodku Kultury w Wilamowicach. Wydarzenie rozpoczęło się wspomnieniem Anny Fox fum Luft, która zmarła 2 grudnia 2023 roku. Była ona działaczką na rzecz kultury wilamowskiej. Przez kilkadziesiąt lat pomagała młodym naukowcom i badaczom przyjeżdżającym do Wilamowic.
Pamięć zmarłej uczczono występem Zespołu Regionalnego „Wilamowice” w tradycyjnych strojach wilamowskich, które są unikatem na skalę światową. Niedługo będzie można podziwiać kolekcję 2 tysięcy strojów w powstającym Muzeum Kultury Wilamowskiej.
![\"\"](\"https://info.informacje.pl/wp-content/uploads/2024/02/426699633_360657243457108_2938729365803516168_n-1.jpg\")
Odbyła się również promocja publikacji „Wymysoü ej a śejny, kliny śtot. Gyśihta fu Wymysiöejyn yr wymysiöeryśa śpröh/ Wilamowice to piękne, małe miasto. Wilamowskojęzyczne opowieści Wilamowian”. Rozmowę z autorem książki, Tymoteuszem Królem prowadziła prof. Justyna Olko z Uniwersytetu Warszawskiego. Ta ciekawa pozycja prezentuje wypowiedzi najstarszych użytkowników języka, które można odsłuchać za pomocą smartfona poprzez użycie kodu QR.
Wydarzenie zwieńczyło wspaniałe przedstawienie „Kistiöeryj fum Håliköwyt” (Opowieść wigilijna) w wykonaniu grupy teatralnej „Ufa fisa”. Przedstawienie to opowiada historię bogatego Ebenezera Scrooga, który nie tylko gardzi ludźmi, ale również językiem wilamowskim. W trakcie swojej przemiany odzyskuje on wiarę w święta, jak i zauważa potrzebę zachowania pięknego języka, jakim jest wilamowski. Pięknym elementem sztuki były minimalistyczne, proste, ale niezwykłe w swoim wyrazie dekoracje oraz nastrojowa muzyka. Wszystko to pozwalało widzowi na autentyczne odczucie jedności z Wilamowianami poprzez emocje.
W czasie wydarzenia miała miejsce wystawa słów wilamowskich, gdzie goście mogli podziwiać plakaty z kilkunastoma wyrazami i zwrotami w języku wilamowskim.
Autor: Elżbieta Grabka
Fot. https://www.ekai.pl/czy-wilamowice-beda-mialy-swoj-jezyk/, archiwum właśne
