Dojrzałość emocjonalna jest niezwykle ważna. Buduje zdrowe relacje z ludźmi. Pozwala satysfakcjonująco funkcjonować w społeczeństwie oraz życiu codziennym. By ją rozpoznać, najpierw należy przyjrzeć się relacji z samym sobą. To jest klucz do dalszego życia. Mówiąc inaczej: układam siebie, by móc mieć poukładany żywot. Osiągnięcie wieku szacowanego dla osoby dorosłej wcale nie oznacza dojrzałości, zatem jak ją rozpoznać?

Osoba przejawiająca tryb zdrowego dorosłego ukazuje pewien zasób cech w danych sytuacjach. Istnieją emocjonalne pułapki, które miały miejsce w przeszłości. To z niej biorą się modele zachowania, które często zakorzenione są w dzieciństwie. Dotyczą tego, jak opiekunowie, rodzice, rówieśnicy traktowali młodego człowieka i jak takie aspekty przekładają się na stany emocjonalne wiekowo dorosłej jednostki. Kiedy dołączy się także osobiste doświadczenia, można dostrzec u siebie pewne zachowania odbiegające od trybu zdrowego dorosłego.

Na czym polega tryb zdrowego dorosłego?

Modelowo zdrowy dorosły przejawia się w następujących aspektach:

• trzeźwy i realistyczny obraz emocji, także nie zamyka się we własnym świecie, do którego nikt nie ma dostępu; 
• dysponuje zdrową funkcją ego – adekwatnym obrazem siebie i innych ludzi; na co dzień wykazuje umiejętność radzenia sobie z problemami;
• niewielkie oznaki odrzucenia nie powodują kryzysu egzystencjalnego; w sytuacjach konfliktowych znajduje zadowalające rozwiązanie;
• nie ucieka od trudności i problemów, nie wycofuje się, gdy pojawiają się trudności, a próbuje walczyć; zdaje sobie sprawę z istoty kompromisu – stawia siebie na drugim planie, czasem rezygnuje ze swojego “ja” dla dobra sytuacji;
• posiada zdrową równowagę między swoimi potrzebami, a potrzebami innych ludzi, także w kwestii pomocy;
• nie przytłaczają go przykre emocje, więc nie skrywa uczuć, otwarcie komunikuje o problemach w celu znalezienia dobrego rozwiązania. Jednocześnie nie postępuje egoistycznie, np. nie wycofuje się bez zważania na uczucia drugiej strony. Przede wszystkim taka osoba czuje się dorosła, korzysta z dorosłych obowiązków i przyjemności. Potrafi wejść w głębokie relacje z innymi, biorąc odpowiedzialność za stan innych, nie unika ich. Wyraża swoje potrzeby i dba o potrzeby innych, nie będąc jednocześnie zbyt uległa i uparta;
• spór, kłopoty nie prowadzą do zerwania relacji; wypełnia powierzone zadania, ma dyscyplinę, ale zna granice i potrzeby, czyli np. pamięta o przerwach przy pracy;
• jest elastyczna w swoim postępowaniu – świat nie jest wyłącznie czarno-biały. Nie boi się też krytyki, więc nie ma dystansu do ludzi, na których może polegać.

Zdrowe dziecko i dojrzałość emocjonalna

Tryb zdrowego dorosłego i szczęśliwego dziecka mają ze sobą wiele wspólnego. Jest tak dlatego, że w obu tych postawach człowiek czuje się dobrze, ma radość z życia, swobodę, ciekawość. Jednak w trybie dorosłego jest więcej dorosłych przyjemności, odpowiedzialności i wyzwań, które nie przytłaczają. Tak może być, gdy osoba miała zaspokojone potrzeby w okresie dojrzewania. Wskazuje na to poczucie więzi z najbliższymi. Gdy ktoś nie miał takich doświadczeń, to trudno, by funkcjonował bez dysfunkcji.

Ważne, aby pamiętać, że tryb zdrowego dorosłego można wzmacniać w różnych sytuacjach, biorąc za nie odpowiedzialność. Każdy człowiek uczy się dorosłych zachowań, można je wzmacniać w odpowiednich okolicznościach. Nie zawsze nasza postawa jest dojrzała i to też jest normalne przy napotykaniu trudności. Przy odpowiednim wsparciu można wiele wypracować, zmienić dla siebie, bliskich i otoczenia. Należy zacząć od dania sobie szansy, czasu i cierpliwości. Otoczenie wówczas także będzie wzmacniać swoje działania przy osobie, która jest w procesie zmiany, stając się wzajemnym lustrem. 

Autor: Julia Radzikowska

Fot. Canva