Niemowlęta przed telewizorem. Jak kontakt z elektroniką wpływa na Twoje dziecko?

Obecnie trudno wyobrazić sobie życie bez telewizora, nie wspominając już o smartfonie czy komputerze. Wielogodzinny kontakt z ekranem może być szkodliwy nawet dla nas – dorosłych. Niemowlęta przed telewizorem nie powinny spędzać czasu w ogóle. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) bije na alarm, ponieważ statystyki są zatrważające.

Dziecko rozwija się już od pierwszych dni życia. Uczy się naśladować rodziców oraz osoby ze swojego najbliższego otoczenia. Nauka słów i gestów staje się utrudniona, gdy maluch ogląda telewizję. Dzieje się tak, ponieważ najmłodsi uczą się poprzez bierne spoglądanie, wykorzystując wyłącznie zmysł wzroku. Telewizja i urządzenia elektroniczne zaburzają rozwój mowy oraz prawidłowe reagowanie na bodźce.

Dlaczego niemowlęta spędzają czas przed telewizorem?

Najmłodsi spędzają coraz więcej czasu przed ekranami telewizorów, tabletów, smartfonów i komputerów. Rodzice pozwalają im na to zazwyczaj wtedy, gdy muszą coś pilnie zrobić lub potrzebują chwili wytchnienia. Sęk w tym, że takie rozwiązanie staje się dla obu stron bardzo wygodne. Niemowlęta przed telewizorem siedzą coraz dłużej i dłużej, uzależniając się od kolorowych obrazów. Mózg dziecka nie jest przygotowany na taką ilość bodźców, dlatego zachodzą w nim trwałe zmiany, które odbijają się echem w dorosłym życiu.

Rodzice nieświadomi, a często nawet przekonani o słuszności swojego postępowania, wyrządzają maluchowi ogromną krzywdę. Niektórzy z opiekunów twierdzą, że ich pociecha dzięki temu lepiej się rozwija intelektualnie, odpoczywa czy też uczy się norm moralnych.

Telewizor stał się wręcz centrum życia rodzinnego w wielu domach. Plucha za oknem? \\\”Włączę mu bajkę. Nie będzie się nudził\\\”. Upał nie pozwala poszaleć na placu zabaw? \\\”Zostaniemy w domu i razem obejrzymy jakiś film\\\”. Postęp technologiczny sprawił, że zapomnieliśmy o aktywności fizycznej, zabawach sensorycznych rozwijających dzieci na wielu płaszczyznach. Odpowiedzmy sobie szczerze na jedno, ważne pytanie – czy częściowej winy nie ponosi za to nasza własna wygoda?

Starsze dzieci spędzają przed monitorami połowę dnia

Brytyjska agencja badawcza Childwise od 1995 roku opracowuje Raport Connected Kids. Badanie ma na celu stworzenie kompleksowego obrazu nawyków multimedialnych wśród dzieci. Jak wynika z najnowszych danych, w ciągu niespełna 30 lat, czas spędzany przed ekranami znacznie się wydłużył. Zmieniły się też trendy dotyczące oglądania telewizji. Zarówno maluchy, jak i starszaki coraz częściej korzystają obecnie urządzeń przenośnych do odtwarzania filmów.

Childwise przeprowadza badanie na około 2000 dzieci w wieku 5-16 lat. Średnio spędzają one przed ekranem aż 6,5 godziny dziennie. Dla porównania, na podstawie wyników pierwszego badania przeprowadzonego w 1995 roku, były to 3 godziny dziennie.

Niemowlęta przed telewizorem rozwijają się wolniej

Negatywne skutki spędzania czasu przed ekranami urządzeń elektronicznych można wymieniać bez końca. Niektórzy rodzice patrzą z niedowierzaniem na alarmujące statystyki, ponieważ uważają, że ten problem ich nie dotyczy. Dostęp do nowych technologii dla jednych jest błogosławieństwem, a dla innych przekleństwem. W wyniku nieodpowiedzialności opiekunów najbardziej cierpią jednak dzieci. Podjęcie radykalnej decyzji utrudnia im ilość niesprawdzonych teorii, w które wierzą. Warto jednak sugerować się w tej kwestii wiarygodnymi badaniami.

Ubogi zasób słów

Tkwiący w błędzie rodzice twierdzą, że przecież dziecko zdobywa nowe umiejętności poprzez naśladownictwo. Jeśli zatem słucha swojego ulubionego bohatera z bajki, z pewnością nauczy się mówić. Nic bardziej mylnego. Niemowlęta przed telewizorem nie są w żaden sposób angażowane w rozmowę. Ich mózg w rezultacie nie przyswaja słów – może poza nielicznymi wyjątkami.

Jak natomiast maluchy się uczą? Podobnie jak dorośli – ćwicząc, ćwicząc i jeszcze raz ćwicząc. To tak jak podczas gotowania. Metodą prób i błędów dochodzimy do perfekcji. Dzieci również muszą ćwiczyć zdobyte umiejętności, aby móc się prawidłowo rozwijać. Poza tym dźwięki, które wydobywają się z głośników telewizora, znacznie różnią się od tych, generowanych przez mamę czy tatę.

Badanie przekrojowe Linebarger i Walker dowodzi, że maluchy do drugiego roku życia poprzez godzinę oglądania bajek przyswajają aż o 6-8 mniej nowych słow niż rówieśnicy.

Problemy ze skupieniem uwagi

Psychologowie podkreślają, że telewizja szkodzi skupianiu uwagi. Niemowlęta, które spędzają przynajmniej jedną godzinę dziennie przed ekranem, prawdopodobnie będą miały problemy w przyszłości. Ryzyko wystąpienia tych zaburzeń szacuje się na 67%. Na podstawie badań przeprowadzonych na Iowa State University i opublikowanych w czasopiśmie „Pediatrics”, w grupie maluchów, które nadmiernie korzystały z telewizji, występowały pewne trudności z koncentracją na poziomie porównywalnym do objawów obserwowanych u dzieci z ADHD.

Ważny jest też fakt, że czas spędzany przed ekranem może prowadzić do zwiększonego ryzyka otyłości, opóźnionego rozwoju mowy oraz wykazywania tendencji agresywnych, co częściej występuje w porównaniu z dziećmi zaangażowanymi w inne aktywności.

Autorka: Krystyna Kowalska

Fot. Canva